လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ တာ၀န္ေပးအပ္မႈ ကုလမွာ ျမန္မာေ၀ဖန္

ဂ်နီဗာမွာ က်င္းပေနတဲ့ ၃၂ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီ ညီလာခံမွာ ျမန္မာအစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚသက္သင္ဇာထြန္း ေဆြးေႏြးစဥ္။

ႏိုင္ငံအလိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြကို တာ၀န္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ျပႆနာေတြပိုၿပီးႀကီးထြား ေစႏိုင္ၿပီး နားလည္မႈလဲႊမွားတာေတြကိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႔ ဂ်ီနီဗာမွာက်င္းပေနတဲ့ ကုလ လူ႔အခြင့္အေရးညီလာခံ မွာ ျမန္မာအစိုးရကိုယ္စားလွယ္က မေန႔ကေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံလိုလူ႔အခြင့္အေရးခ်ဴိးေဖာက္မႈေတြရွိေနတဲ့ႏိုင္ငံမ်ဳိးမွာေတာ့ ကုလသမဂၢက တာ၀န္ေပး ခန္႔အပ္တဲ့ အထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြဆက္ ၿပီးလိုအပ္ေနေသးေၾကာင္း  ျမန္မာလူထုအေျချပဳအဖဲြ႕ ေတြဘက္ကေျပာပါတယ္။

ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ ဂ်ီနီဗာမွာက်င္းပေနတဲ့ (၃၂) ႀကိမ္ေျမာက္လူ႔အခြင့္အေရးညီလာခံမွာ မေန႔က Belarus ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢလူ႕အခြင့္အေရးအထူးကုိယ္စားလွယ္ Mr. Miklos Haraszti က သူရဲ႕အစီရင္ခံစာတင္သြင္းရာမွာျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔က သူတို႔ရဲ႕သေဘာထားကို တုန္႔ျပန္ေျပာဆိုခဲ့တာပါ။ အထူးသျဖင့္ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကေန လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြ ခန္႔အပ္ထားတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပႆနာေတြပိုၿပီးႀကီးထြားလာေစေၾကာင္း ျမန္မာအစိုးရကိုယ္စားလွယ္ ေဒၚသက္သင္ဇာထြန္းက အခုလို ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

"က်မတို႔ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ရဲ႕ အျမင္ကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံအလိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးစံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြျပဳလုပ္ဖို႔ အထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြကို တာ၀န္ေပးျခင္းဟာ အျပဳသေဘာေဆာင္မယ့္အစား အက်ဳိးယုတ္ေစႏိုင္ၿပီး ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈေတြ၊ အျမင္ကဲြျပားမႈေတြ၊ သေဘာထားမတူတာေတြ နားလည္မႈလဲႊမွားတာေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ အထူးကုိယ္စားလွယ္ေတြအေနနဲ႔ သဟဇာတရွိေစမယ့္ အေျခအေနမ်ဳိးကို ဖန္တီးေပးၿပီး စစ္မွန္တဲ့အေျခအတင္ေဆြးေႏြးမႈမ်ဳိးျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔တာ၀န္ရွိသလို သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံနဲ႔ အထူးကိုယ္စားလွယ္ၾကား ထိေရာက္တဲ့ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ဳိးကို ရရွိေစဖို႔လဲ လုပ္ေဆာင္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ားအားျဖင့္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြအေနနဲ႔ အခုလို ထားရွိတဲ့ ဦးတည္ခ်က္ေတြကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ျခင္းမရွိတာေတြ႕ရပါတယ္။"

ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားဆံုးရွိေနတဲ့ႏိုင္ငံေတြအတြက္ သီးသန္႔ခန္႔အပ္တာျဖစ္ၿပီးဒီအတြက္လည္း လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ အဖဲြ႔၀င္ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕သေဘာ တူညီခ်က္ခံယူရတာျဖစ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံလိုလူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြဆိုးရြားေနဆဲ ႏိုင္ငံအတြက္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ရွိဖို႔ လိုအပ္ေနဆဲျဖစ္တယ္လို႔ GPS စစ္မွန္ေသာျပည္သူ႔ေက်းကြ်န္အဖဲြ႕ ညြန္ၾကားေရးမွဴး ကိုသြင္လင္းေအာင္ကေျပာပါတယ္။

"UNရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈထဲကတစိတ္တပိုင္းျဖစ္တဲ့အတြက္သူတို႔ကေတာ့ပိုၿပီးတင္တယ္ဆိုတာမ်ဳိးရွိမွာမဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ျမင္တာကို ျမင္တဲ့အတိုင္းတင္တာပါ။ဒီမတိုင္ခင္အရင္တုန္းကလဲ အထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္ ဆက္ဆံခဲ့ၿပီး သူတို႔အစီရင္ခံစာေတြကို က်ေနာ္တို႔ ေတြ႕ေနတာပဲ။ ျဖစ္တဲ့အေျခအေနေတြအတိုင္းပဲ တင္ျပေနတာဆိုေတာ့ ျပႆနာကိုဆိုးလာမယ္လိုေတာ့မျမင္ပါဘူး။သူတို႔ေျပာတဲ့အထူးကိုယ္စားလွယ္ထားတဲ့အတြက္ေကာင္းက်ဴိးမျဖစ္ဘူးေပါ့ေနာ္၊ ဆိုးက်ဴိးေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာဘယ္သူ႔အေပၚမွာဆိုးက်ဴိးျဖစ္မွာလဲဆိုတာသူတို႔ကိုေမးခြန္းထုတ္ဖို႔ပဲရွိတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကျပည္သူေတြအေပၚမွာလူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အရမ္းဆိုးရြားေနလို႔ အထူးသံတမန္ကိုထားတာပါ။အထူးသံတမန္ထားတဲ့အတြက္က်ေနာ္ယံုၾကည္တာကေတာ့တကယ့္ျပည္သူလူထု အေပၚမွာေတာ့ ေကာင္းက်ဳိးပဲရွိမယ္၊ဆိုးက်ဴိးဆိုတာကေတာ့ခ်ဳိးေဖာက္သူေတြဘက္ကအျမင္ပဲျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။"

မေန႔က လူ႔အခြင့္အေရးညီလာခံမွာေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကုိယ္စားလွယ္ေတြကိုခန္႔အပ္မယ့္အစား UPR ေခၚ တႏိုင္ငံခ်င္းစီအလိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးျပန္လည္ သံုးသပ္တဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ပိုၿပီးသင့္ေတာ္တဲ့စနစ္ျဖစ္ တယ္လို႔ျမန္မာအစိုးရဘက္ကျမင္ေၾကာင္း ေဒၚသက္သင္ဇာထြန္းက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

"က်မတို႔အေနနဲ႔ UPR ေခၚ တႏိုင္ငံခ်င္းစီအလိုက္ လူ႔အခြင့္အေရးပံုမွန္ျပန္လည္သံုးသပ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ ျပည္တြင္းမွာရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအကဲစမ္းမႈေတြကို ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ ေျဖရွင္းရာမွာႏိုင္ငံတိုင္းအတြက္သင့္ေတာ္တဲ့စနစ္တရပ္ျဖစ္တယ္လို႔ယူဆပါတယ္။ က်မတို႔ကိုယ္စားလွယ္ အဖဲြ႔အေနနဲ႔ အေလးအနက္ေျပာလိုတာကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးကို လူသားအားလံုးအတြက္ ေထာက္ခံအားေပးရာမွာနဲ႔ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ ေဖၚေဆာင္မႈဟာ အားလံုးအတြက္ တေျပးညီရွိဖို႔လိုအပ္ၿပီး ဓမၼဓိဌာန္က်မႈအေပၚမွာ အၿမဲပဲအေျခခံရမွာျဖစ္ပါတယ္။ သီးျခားေရြးထုတ္တာ၊ တသတ္မတ္တည္းလိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမရွိတာ၊ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းေတြအေပၚမွာ အေျခခံတာေတြမျဖစ္သင့္ပါဘူး။"

အခုလို UPR ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ လူထုအေျချပဳအဖဲြ႕ေတြရဲ႕ သေဘာထားကို ကုိသြင္လင္းေအာင္က အခုလိုေျပာပါတယ္။

"UPRကႏိုင္ငံတိုင္းကလုပ္ရတဲ့ကိစၥေလ။ ႏိုင္ငံတခုတည္းကိုဆိုးတယ္ဆိုၿပီးသတ္မွတ္ၿပီးလုပ္တဲ့ဟာမဟုတ္ဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဟာ အားလံုးလဲသိၾကတဲ့အတိုင္းအရမ္းဆိုးရြားတဲ့အေျခအေနျဖစ္ေနေတာ့အဲဒီလိုအထူးကိုယ္စားလွယ္ခန္႔အပ္ထားတာ ပိုၿပီးျဖစ္သင့္တယ္ထင္တယ္။ ေနာက္တခုက UPR မွာကျငင္းလို႔ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီးရံုး ျမန္မာျပည္မွာဖြင့္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔က ေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာခဲ့တာ။ အရင္တုန္းက သမၼတဦးသိန္းစိန္ကိုယ္တိုင္ သမၼတ အိုဘားမားလာတုန္းက အဲဒီလိုလုပ္ေပးမယ္ဆိုတာ ကတိေပးခဲ့တယ္။ အဲေတာ့ UPR က်ေတာ့လုပ္ေတာ့လုပ္သင့္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အထူးကိုယ္စားလွယ္ထားတဲ့အဆင့္ေလာက္ထိေတာ့ အားကိုးလို႔ရတဲ့ဟာမဟုတ္ဘူး။ ဒါကိုေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းက်ေနာ္တို႔ျမင္ပါတယ္။"

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ လက္ရွိအထူးကိုယ္စားလွယ္ Ms. Yanghee Lee ကို ၂၀၁၄ခုနွစ္ မတ္လမွာ ရာထူးတာ၀န္မေပးအပ္ခင္မွာ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးမဟာမင္းႀကီးက စတင္အဆိုျပဳခဲ့ၿပီးေနာက္ ၂၅ႀကိမ္ေျမာက္လူ႔အခြင့္အေရးညီလာခံမွာအဖဲြ႕၀င္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အမ်ားသေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ ခန္႔အပ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၈၈ခုနွစ္ၾသဂုတ္လမွာစစ္အာဏာသိမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ဆိုးရြားတဲ့လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဴိးေဖာက္မႈေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးေကာင္ စီကေန၁၉၉၂ခုနွစ္က စတင္ခန္႔အပ္တာ၀န္ေပးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ကေတာ့ Mr. Yozo Yokota ျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၂ခုႏွစ္က ၁၉၉၆ခုနွစ္ထိ၊ သူရဲ႕ေနာက္မွာ Mr. Rajsoomer Lallah က ၁၉၉၆ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၀ျပည့္နွစ္ထိ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ Mr. Paulo Pinheiro ကေတာ့ ၂၀၀၀ ျပည့္နွစ္ကေန ၂၀၀၈ခုနွစ္ထိ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး Mr.TomasQuintanaကေတာ့ ၂၀၀၈ခုနွစ္ကေန ၂၀၁၄ခုနွစ္ အထိျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာကုလလူ႕အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီအထူးကိုယ္စားလွယ္ေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး ႏွစ္စဥ္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာတင္သြင္းရတာျဖစ္ပါတယ္။ BBC Burmese